Mrożenie cen energii wpłynęło na giełdę. Jak wygląda rynek energii po kryzysie?

Na te pytania próbowali odpowiedzieć uczestnicy panelu "Rynek energii po kryzysie" podczas Europejskiego Kongresu Gospodarczego w Katowicach. Piotr Zawistowski, prezes zarządu Towarowej Giełdy Energii, zauważył, że interwencje państwa odbiły się szerokim echem na giełdzie. Jednakże obecnie obserwujemy spadek cen energii, co wskazuje na pewne korzyści. Czy zatem interwencje państwa w sektorze energetycznym były skuteczne, czy szkodliwe? Jakie miały one konsekwencje dla producentów, sprzedawców i odbiorców energii?

Dariusz Bliźniak, wiceprezes zarządu Grupy Kapitałowej Respect Energy, podkreślił konieczność interwencji państwa tam, gdzie jest ona uzasadniona, zaznaczając, że bezmyślne ingerowanie może jedynie szkodzić. Natomiast Piotr Zawistowski wskazał, że choć należy być przygotowanym na niespodziewane wydarzenia, obecne obniżki cen sugerują, że interwencje mogą być uzasadnione, jeśli przeprowadzone zostaną w odpowiedni sposób oraz będą mieć horyzont czasowy.

Zamrożenie cen energii w 2022 roku wywołało chaos na rynku, co było szczególnie widoczne na giełdzie.

- Zbiegło się równocześnie wiele czynników. Zniesienie obliga giełdowego dla energii elektrycznej, spadek kontraktacji w dłuższym okresie i niepewność na rynku, związana z tym jak należy rozliczać się z nadwyżki finansowej - czy codziennie, co dekadę czy co siedem dni. Nastąpił chaos. Wcześniej mieliśmy mechanizm, który pokazywał płynnie wartość rynkową towaru, a co się z tym wiąże, możliwość kierowania pomocy tam, gdzie ona jest potrzebna - wyjaśnił Piotr Zawistowski.

Według niego działania związane z podnoszeniem czy obniżaniem cen energii nie może odbywać się bez brania pod uwagę procesu transformacji energetycznej.

- Proces transformacji energetycznej jest bardzo złożony. Można w niej podnosić bardzo dużo elementów - przyznaje Piotr Zawistowski, prezes zarządu Towarowej Giełdy Energii.

- Jeśli chodzi o transformację energetyczną, na pewno wyzwaniem, jednym z wielu, jest porządkowanie aktywów, w tym aktywów, które są wysokoemisyjne. Bardzo istotnym i potrzebnym elementem, jest istnienie transparentnego rynku energii, ceny transparentnej. Jest to niezbędne, chociażby z tego powodu, że prawdopodobnie będą wykorzystywane różne narzędzia w celu zrestrukturyzowania tego rynku, związane na przykład z pomocą publiczną - wyjaśnia.

Rynek po mrożeniu cen energii potrzebuje jasnych przepisów, związanych z rozliczaniem zużycia energii. - Giełda jest pewnym rezultatem wszystkich działań i zjawisk rynkowych. To, co obserwujemy na giełdzie, jest wynikiem regulacji, czy też interwencji na rynku w przypadku kryzysu. Jest także wynikiem tego, jak uczestnicy rynku adaptują się do sytuacji i jakich narzędzi potrzebują. Na przykład regulacje wprowadzone w 2022 r. zmieniły strukturę handlu na giełdzie, rok 2023 pokazuje natomiast, jak giełda odpowiedziała na zmiany. Jeżeli uczestnicy rynku chcą bardziej handlować na rynku spot, ponieważ sytuacja ich do tego zmusza, obserwujemy to właśnie na giełdzie. Giełda nie kreuje, tylko jest ekranem tych zjawisk – wyjaśnia Zawistowski, zaznaczając, że w tej chwili wszelkie rozliczenia i wszelkie elementy związane z ukierunkowaniem pieniędzy, w tym sektora energetycznego, wymagają pomocy, bardzo transparentnego rozliczenia i jasnych warunków.

Podsumowując, rynek energii po okresie zamrożenia cen potrzebuje klarownych regulacji, które będą sprzyjały stabilności i transparentności. Mechanizmy giełdowe mogą być skutecznym narzędziem w tym procesie, jednakże należy pamiętać o elastyczności i odpowiednim dostosowaniu do zmieniających się warunków.